Voor je begint…
In de Scherpschutters Toolkit werken we toe naar super scherpe foto’s met je telefoon. Maar voordat we dat gaan doen, moeten we het over iets belangrijks hebben. Namelijk de vraag:
Een scherpe foto.. wat is dat eigenlijk?
Wat is 'een scherpe foto'?
Een scherpe foto: is dat een foto die overal helemaal scherp is, of mogen er ook delen onscherp zijn? En zo ja: wat moet er dan precies scherp zijn?
Mijn visie, waarop de toolkit is gebouwd, is deze:
“Een scherpe foto is scherp op het juiste punt.”
Wat is dan nu ‘het juiste punt’? Dat hangt helemaal af van de situatie, en ook het verhaal dat je met de foto wil vertellen. In de meeste gevallen wil je dat het gezicht van je kindje scherp is. Maar er zijn ook situaties waarbij niet het gezicht, maar juist die mollige blote beentjes zijn wat je in beeld wil brengen. Dan zijn die beentjes ‘het juiste punt’.
Goed, we houden dit dus in gedachten: een scherpe foto is scherp op het juiste punt. Ik ga je hieronder een paar voorbeelden laten zien waarbij dat wel en niet het geval is.
❌ Een onscherpe foto
Een onscherpe foto herken je behoorlijk snel: de hele foto is wazig, of je onderwerp is wazig.
Dit is er zo eentje: een onmiskenbare onscherpe foto. Alles is onscherp. Precies wat je niet wil.
✅ Een scherpe foto
Hieronder vind je een aantal foto’s die zeker niet helemaal scherp zijn, maar wel scherp zijn op het punt waarvan ik het belangrijk vond. Het punt waardoor je met je foto een verhaal vertelt.
De voorgrond (het winkelwagentje en Pepijn) is scherp, de achtergrond is wazig. Perfect, precies zoals ik wilde.
Op deze foto is alleen het oog van Teun scherp, en de rest niet. Precies wat ik wilde.
Op deze foto is alles onscherp, behalve de handen. Precies waar ik wilde dat de focus op lag.
Dus neem dit mee wanneer je aan het fotograferen slaat: een scherpe foto hoeft niet helemaal scherp te zijn.
En nu.. aan de slag! 💪🏼
Box #1
Ga voor een goede start
Voordat we het gaan hebben over welke tools je kunt gebruiken om een scherpe foto te maken, zijn er een paar dingen die je moet weten. Hier komen ze.
Maak je lens schoon
In het kort
👉🏼 Maak iedere keer voordat je een foto maakt je lens schoon.
Achtergrondinfo
Het klinkt als een open deur, maar toch gaan we er snel aan voorbij. Sterker nog: ik moet je heel eerlijk bekennen dat ik zelf óók heel regelmatig vergeet mijn lens schoon te maken. Maar echt, sla deze stap niet over: maak je lens schoon voordat je een foto maakt. Iedere keer.
We dragen onze telefoons hele dagen in stoffige broekzakken of tassen, in onze handen: de perfecte omgeving voor stofjes en vette vingers op de lens. En, in tegenstelling tot wat bij ‘echte’ camera’s het geval is, zijn de lenzen van onze telefoons helemaal niet afgedekt.
Hoe maak je je lens het beste schoon?
Het beste kun je de lens schoonmaken met iets van stof, zoals je t-shirt of een microvezeldoek. Natmaken hoeft niet.
Ga niet in de weer met tissues of keukenpapier, de vezels van die doekjes kunnen je lens juist beschadigen.
Opdracht
Tijd om de waarheid onder ogen te komen: hoe lang geleden is het dat je je lens hebt schoongemaakt? 😉 Pak een doekje en: poetsen maar!
De leeftijd van je telefoon
Maakt het uit hoe oud of nieuw mijn telefoon is?
Ja en nee.
Je kunt hier vanuit gaan: hoe nieuwer je telefoon, hoe hoger de resolutie. En ook: hoe accurater hij is in het toepassen van technische snufjes: de portretmodus zal net wat netter zijn, de autofocus werkt misschien ook net wat beter.
Dus, ja: een nieuwe telefoon maakt het wel makkelijker om een scherpe foto te produceren.
Maar als je vraag is “Mijn foto’s zijn vaak onscherp, heeft dat te maken met dat mijn telefoon al oud is?”. Dan is mijn antwoord simpel gezegd: nee.
Zowel de nieuwe als de wat oudere telefoons hebben dezelfde scherpstelfuncties (die vind je in de volgende box):
- Je kunt kiezen voor automatisch scherpstellen, of voor een ‘gelockte’ focus
- Je kunt kiezen voor het maken van één foto, of voor een burst foto (heel veel foto’s tegelijkertijd)
Licht is bepalend
En: het belangrijkste is om op zoek te gaan naar voldoende licht. Ook mijn super professionele Canon-spiegelreflex-camera heeft moeite met scherpstellen als ik in een donkere situatie fotografeer. Zo heeft zowel een nieuwe als een wat oudere telefoon dat ook.
Mijn iPhone is ook een oudje
Voor jouw referentie: alle foto’s die ik van mijn zoontjes maak, zijn met mijn iPhone 12 (uit 2020) gemaakt. Dat is dus ook best al een oudje. 😉
De reden dat het mij vaak wél lukt een scherpe foto te maken, is omdat ik alle principes die je in de toolkit vindt toepas. Dus weet: jij kan dit ook! Met je nieuwe óf oude telefoon. 💪🏼
Welke camera gebruik je? (Voor of achter)
In het kort
👉🏼 Wil je een zo scherp mogelijke foto? Gebruik dan altijd de camera aan de achterzijde.
Achtergrond-informatie
Je telefoon heeft twee typen camera’s: de camera aan de achterzijde van je telefoon (dat zijn er meestal 2 of 3), en een camera aan de voorzijde: de selfie-camera.
De resolutie (de kwaliteit van de foto) van je selfie-camera is een stuk lager dan die van de camera aan de achterzijde van je telefoon. Dit verschil merk je het meest als je met een wat donkerdere situatie te maken hebt.
Opdracht
Maak eens twee keer dezelfde foto: één keer met de camera aan de achterzijde van je telefoon, en een keer met de selfie-camera. En bekijk eens het verschil in resolutie en scherpte.
Portretmodus: ja of nee?
In het kort
⏸️ Zit je kindje stil? Je hebt geluk: gaan met die portretmodus!
💨 Is je kindje in beweging? Dan kun je de portretmodus niet gebruiken. Ga dus voor de ‘gewone’ fotomodus.
Achtergrondinfo
Je kent hem vast wel: de portretmodus. Je maakt een ‘gewone’ foto met de portretmodus, en in één klik vervaagt de achtergrond helemaal en… wauw. Ineens lijkt je foto super professioneel.
Dit is voor mij persoonlijk dé feature geweest die me heeft overtuigd om privé niet meer met mijn ‘echte’ camera te fotograferen.
Maar helaas… de portretmodus ’werkt’ alleen als je kindje stil zit. Er zit namelijk een kleine vertraging tussen het ‘schieten’ van de foto en het moment waarop de foto wordt gemaakt. Daardoor is je kindje al weer out of focus. Hallo wazige foto! 👋🏼
Gebruik altijd de camera-app
In het kort
👉🏼 Gebruik altijd de camera-app van je telefoon om een foto te maken.
Achtergrondinfo
Je weet ongetwijfeld dat je in je Whatsapp foto’s kunt maken en gelijk kunt delen. Best handig.
Misschien zijn er wel andere apps waarmee je foto’s maakt en ze gelijk bewerkt. Of wie weet maak je heel regelmatig via de Instagram-app een foto, die je daarna downloadt naar je telefoon?
Dat lijkt natuurlijk heel handig, maar let op: de kans is groot dat deze apps de foto maken en opslaan in een lagere resolutie dan de resolutie van je native smartphone-camera. En dat is zonde!
Je wil de foto het liefst op een zo groot mogelijke resolutie maken en bewaren, zodat je foto de beste kwaliteit heeft. Zodat je in je album of in een lijstje kunt doen.
Maak dus al-tijd de foto met de camera van je telefoon, en nóóit in een andere app.
3 super snelle manieren om je camera-app te openen
In het kort
Er zijn 3 super snelle manieren om je camera-app te openen, zonder dat je daarvoor je telefoon hoeft te ontgrendelen:
1️⃣ Camera-icoon op je beginscherm
2️⃣ Swipe naar links (iPhone) / Druk twee keer de ontgrendelknop in (Android)
3️⃣ De ‘Back-tap’
Achtergrondinfo
Ben je altijd nét te laat om die ene leuke foto van je kindje(s) te maken? En denk je meer dan eens “Als ik nou één seconde meer had gehad, had ik het moment gewoon te pakken..”.
Gelukkig zijn er een aantal manieren om je die seconde te geven. Je vindt ze hieronder (vergeet ook zeker niet de video te bekijken, dan wordt je alles duidelijk).
1️⃣ Camera-icoon op je beginscherm. Pak je telefoon. Wacht tot je scherm oplicht. Leg je vinger (net iets langer dan een ‘tap’) op het camera-icoontje. En zie daar: je camera-app springt tevoorschijn! Geen ontgrendeling nodig.
2️⃣ Swipe naar links (iPhone). Pak je telefoon. Wacht tot je scherm oplicht. Swipe naar links en zie wat er gebeurt: je camera-app opent super snel.
2️⃣ Druk twee keer de ontgrendelknop in (Android). Druk twee keer kort achter elkaar de ontgrendelknop in. Je camera-app opent direct.
Werkt dit niet? Dan moet je deze functie nog even activeren. Ga naar Instellingen > Systeem > Gebaren > Camera snel openen.
3️⃣ De ‘Back-tap’. Wist je dat je je telefoon kunt programmeren? Dat klinkt heel ingewikkeld, maar het valt reuze mee. Eén van de dingen die je kunt programmeren is de ‘back tap’: door twee keer achterop je telefoon te tikken, kun je een functie activeren. Zo ook: het openen van je camera-app.
Om de back-tap te programmeren op een iPhone, ga naar: Instellingen > Toegankelijkheid > Aanraken > Tik op achterkant > Dubbel tikken en kies Camera.
Om de back-tap te programmeren op een Android, ga naar: Instellingen > Systeem > Gebaren > Snel tikken. Tik daarna op App openen en kies Camera.
Kijk met me mee
In onderstaande video zie je deze 3 super snelle manieren om je camera-app tevoorschijn te toveren in actie.
Nachtmodus: ja of nee?
In het kort
Je kunt de nachtstand aanzetten, uitzetten, of op automatisch zetten.
⏸️ Zit je kindje stil? Zet de nachtmodus dan aan.
💨 Is je kindje in beweging? Schakel de nachtmodus dan uit.
Achtergrondinfo
Is het erg donker? Dan kan de nachtmodus je helpen je foto beter te belichten. Wat de nachtmodus doet als je hem aan hebt staan is de foto langer belichten, waardoor hij lichter en scherper wordt.
Je kunt deze modus dan ook wel vergelijken met het gebruik van een lange sluitertijd bij het fotograferen met een spiegelreflex- of systeemcamera.
Let wel op: omdat het langer duurt de foto te maken, is de foto gevoelig voor onscherpte door beweging. Ofwel doordat jij als fotograaf beweegt, ofwel doordat je onderwerp beweegt. Dan wordt je foto alsnog wazig.
🎓 Maak slim gebruik van onscherpte
In het kort
Je kunt de illusie wekken van scherpte door slim gebruik te maken van onscherpte:
👉🏼 Gebruik bijvoorbeeld de portretmodus voor het creëeren van een wazige achtergrond. Dat maakt dat je onderwerp gelijk scherper lijkt.
👉🏼 Of bewerk je foto met het Vervagen effect (check Box 5 voor hoe je dit doet).
Achtergrondinfo
De scherpte van een foto hangt natuurlijk af van hoe scherp je foto daadwerkelijk is. Maar er is nog een element dat zorgt voor de illusie van een scherpe foto: het gebruik van onscherpte.
Als alle delen in een foto even scherp zijn, is je ervaring van de scherpte van het onderwerp in je foto ‘oké’. Maar.. als de achtergrond in diezelfde foto wazig is in plaats van scherp, dan lijkt je onderwerp automatisch nóg iets scherper.
En dat is super leuk om mee te spelen! En kun je doen op verschillende manieren:
👉🏼 Gebruik bijvoorbeeld de portretmodus voor het creëeren van een wazige achtergrond. Dat maakt dat je onderwerp gelijk scherper lijkt.
👉🏼 Of bewerk je foto met het Vervagen effect (check Box 5 voor hoe je dit doet).
Kijk met me mee
Check maar eens de foto hieronder (sleep het bolletje heen en weer voor de foto met scherpe en wazige achtergrond):
.
Je ziet precies dezelfde foto, maar bij de ene foto is de achtergrond scherp. Bij de andere foto is de achtergrond onscherp.
Zie je wat dat doet voor hoe scherp Nijntje lijkt? Op de foto met de wazige achtergrond lijkt ze veel scherper, maar dat is ze dus niet per se.
Box #2
Zorg voor voldoende licht
Het allerbelangrijkste voor het maken van een scherpe foto: licht. Ontdek wat je allemaal kunt doen voor het maken van meer licht.
Waarom meer licht een scherpere foto geeft
Om een scherpe foto te maken, heb je voldoende licht nodig. Maar.. waarom is dat eigenlijk zo? Ik leg het je uit.
Hoe donkerder het is, hoe langer het duurt de foto te maken. En hoe meer kans je hebt op bewegingsonscherpte.
En: je telefoon heeft informatie nodig om uberhaupt te kunnen focussen. Een donker gezicht is één kleurvlak (en dus heel ‘vlak’), een licht gezicht bestaat uit veel meer kleuren en is dus veel makkelijker om op scherp te stellen.
En daarbij: hoe donkerder het is, hoe meer ruis de foto vaak heeft, en hoe pixeliger hij uiteindelijk is. Allerlei factoren die ervoor zorgen dat je foto onscherp is.
Oftewel: het liefst heb je zo veel mogelijk licht, zodat je een scherpe foto kunt maken.
Dit kun je doen om meer licht te creëren in je foto:
💡 Zet een lamp aan
☀️ Fotografeer binnen niet met tegenlicht
🪞 Maak gebruik van reflectie
Het hoe en wat vind je in de toolboxen hieronder.
Zet een lamp aan
Ja, zo simpel is het. Zet een lamp aan voor het maken van een scherpere foto. 💡
Er is alleen één groot nadeel: het aanzetten van een lamp zorgt vaak niet voor een mooiere foto. Het creëert in veel gevallen gekke schaduwen op plekken die je niet wil, zoals onder de ogen (hallo wallen die je eigenlijk niet hebt). En kunstlicht geeft vaak een gekke kleur aan gezichten (hallo oempa-loempa kleur).
Dus, ja: een lamp aanzetten helpt bij het maken van een scherpere foto. Maar vaak niet bij het maken van een mooiere foto.
Gebruik dit als vuistregels om naast een scherpe ook een mooie foto te maken:
- Hoe groter de lichtbron, hoe zachter het licht en dus hoe zachter de schaduwen. Dat is wat je wil. Een spotje is klein en geeft harde schaduwen. Een grotere lamp is groter en geeft zachtere schaduwen. Een grotere lamp heeft dus altijd de voorkeur boven een kleinere lamp.
- Heb je spotjes aan het plafond die recht naar beneden schijnen? Zet die alleen aan als je onderwerp er niet direct onder zit of staat, om ‘wallen’ te voorkomen.
- Ga voor één lamp.
- Probeer heel warme sfeerverlichting te vermijden (oranje gezichten gegarandeerd).
Het allerbelangrijkste is: kijk goed naar je foto. Zet een andere lamp aan of uit (dat doe ik ook vaak genoeg!), en maak de foto dan nog eens.
Fotografeer binnen niet met tegenlicht
Als je buiten bent, heb je vaak wel genoeg licht. Het probleem met weinig licht komt vaak voor wanneer je binnen fotografeert. Ook overdag, als het buiten gewoon licht is, kun je binnen moeite hebben met scherpstellen. Hoe kan dat?
Zoals je al ontdekte heeft je telefoon informatie nodig om te kunnen scherpstellen op je onderwerp. Je telefoon heeft licht nodig.
Dus: wanneer je binnen bent, en je fotografeert tegen het licht in (dan maak je gebruik van het zogeheten ’tegenlicht’), valt er weinig licht op het gezicht van je kindje. Oftewel: je telefoon heeft moeite met scherpstellen. Wat je dan dus doet?
Zorg dat je niet tegen het licht in fotografeert, maar met het licht mee. Dus: ga tussen het raam en je kindje staan. Zo valt het licht op je kindje en heeft je telefoon alle gelegenheid om een scherpe foto te maken.
En: doordat je foto in z’n geheel lichter wordt, heeft je foto minder ruis. Dat komt de scherpte ook weer ten goede. Win-win, dus!
🎓 Maak gebruik van reflectie
Let op: dit lukt het beste als je kindje stil zit/ligt/staat.
Fotografeer je binnen, en kun je toch niet anders dan met tegenlicht fotograferen?
Wat je dan kunt doen om meer licht op het gezicht van je kindje te laten vallen, is gebruik te maken van reflectie. Oftewel: weerkaatsing van het licht. 🪞
Wat heb je nodig?
Hiervoor heb je een wit oppervlak nodig. Hoe groter hoe beter. Denk bijvoorbeeld aan een witte placemat, een wit tafellaken, of een verschoonkussen (zonder hoes). Maar net wat je voorhanden hebt.
Nóg beter werkt iets glimmends, zoals aluminium. Heb je een antivriesdeken (je weet wel, zo’n ding dat je op de voorruit van je auto legt als het vriest)? Ga daar eens mee spelen. Maak het leuk voor jezelf, word creatief.
Hoe werkt het?
Zorg dat je te maken hebt met een tegenlicht-situatie. Dus: je kindje zit met z’n rug naar het raam.
Pak nu je reflector erbij, en probeer het licht te vangen en vervolgens te weerkaatsen in het gezicht van je kindje. Probeer verschillende hoeken en afstanden uit, en kijk goed naar het gezicht van je kindje. Je kunt spelen met hoe dichtbij of veraf je de reflector houdt om het effect sterker of zwakker te maken.
Tip: ga hier eens mee spelen zonder dat je een foto wil maken. En kijk gewoon heel goed naar het gezicht: wat zie je gebeuren?
Kijk met me mee
Je bent natuurlijk vast nieuwsgierig naar de foto’s met en zonder reflectiescherm. Ik ga ze je laten zien!
Toen ik een week met Teun in het ziekenhuis was vanwege zijn RS infectie, was het heel donker in de kamer. Hij lag super lief te slapen, met slangetjes in z’n neus. Een moment dat ik heel graag wilde vastleggen. Maar, je raadt het al.. hij lag met z’n gezicht precies de verkeerde kant op (dus: niet naar het raam toe, maar naar binnen toe).
Door het verschoonkussen erbij te pakken en die als reflector te gebruiken, kon ik het licht dat via de ramen naar binnen viel op zijn gezichtje weerkaatsen. Met als gevolg: een veel scherpere foto.
.
Sleep het schuifje van links naar rechts om de foto zonder en met gebruik van een reflector te bekijken. Zie je wat een verschil? ✨
Box #5
Fotobewerking
Alle voorgaande tools gingen over wat je voor of tijdens het maken van de foto doet. Maar ook na het maken van je foto heb je tools tot je beschikking om een foto (nog) scherper te maken. Kijk je mee?
Portretmodus gebruikt? Check dit!
In het kort
Heb je de portretmodus gebruikt om een foto te maken? Dan kun je het ‘portret-effect’ na afloop van het maken van de foto aanpassen.
Achtergrondinfo
In Box 1 ontdekte je al dat je een foto scherper kan doen lijken door slim gebruik te maken van onscherpte.
Simpel gezegd: door wazige delen in je foto te hebben, lijken de scherpe delen automatisch scherper.
En dat is precies wat de portretmodus doet: die zorgt ervoor dat je onderwerp scherp is, en de achtergrond vervaagt. Een super mooie functie die ik zelf het liefst altijd gebruik (maar wat helaas niet altijd kan).
Heb je de portretmodus gebruikt? Dan kun je de intensiteit van dit effect na afloop nog aanpassen. Hoe handig is dat!
Zo pas je het portret-effect aan
- Navigeer naar de foto in je fotogalerij.
- Klik rechtsboven op Wijzig.
- Pas nu het f-getal aan. Hoe lager het f-getal, hoe sterker het effect.
Kijk met me mee
Gebruik deze fotobewerkingsapp
De enige app die je nodig hebt om je foto’s te bewerken is de Lightroom app. Je herkent hem aan dit icoontje:
Ik heb meerdere fotobewerkingsapps geprobeerd op mijn telefoon, maar ik kom toch telkens weer terug op deze.
Wil je met de tools uit deze box aan de slag? Download hem dan nu meteen, en je kunt gelijk aan de slag.
🎓 Verscherpen door te... verscherpen
In het kort
Je kunt je foto scherper maken door het gebruiken van de Verscherpen optie.
Achtergrondinfo
In de Lightroom-app heb je het menu Detail waarin je de scherpte van je foto kan aanpassen. Je hebt heel veel opties om uit te kiezen, mijn advies is om altijd deze twee stappen uit te voeren:
Stap 1: Verscherpen
Ga naar Detail > Verscherpen. Schuif het bolletje naar rechts totdat je het gewenste effect hebt bereikt. Je kunt bij de meeste foto’s gerust naar de +- 125 gaan.
Stap 2: Maskeren
Het effect bij stap 1 geldt voor de hele foto, maar het liefst heb je het verscherpings-effect alleen op de delen van de foto waar veel detail te zien is (zoals de ogen en de mond), en niet op bijvoorbeeld de huid of de lucht. En.. dat kan dus gewoon! Door een masker te gebruiken en zo het scherpte-effect lokaal toe te passen.
- Ga verder waar je bij stap 1 gebleven was (dus: verscherpen staat op +- 125).
- Leg nu één vinger op de foto in je scherm, en schuif met een andere vinger het Maskeren-bolletje naar rechts. Wat je ziet gebeuren is dat je foto zwart wordt, met witte lijntjes erop. Schuif het bolletje net zo lang naar rechts totdat niet het hele gezicht van je kindje, maar alleen de ogen wit omlijnd zijn.
- Laat nu beide vingers los.
Nu is het effect bij stap 1 alleen toegepast op de delen die tijdens het maskeren wit waren, in plaats van op de hele foto.
Check je resultaat en pas aan naar wens
Wil je zien wat het effect met je foto heeft gedaan? Zoom in op je foto, en houd je vinger wat langer op de foto. Zo laat Lightroom de foto vóór bewerking zien. Laat weer los om de foto na bewerking te zien. Speel nog wat met de intensiteit van het verscherpen, of met het masker, om het effect aan te passen.
Kijk met me mee
In deze video zie je hoe je deze optie gebruikt.
Mocht je het in de video niet helemaal goed kunnen zien, vind je hieronder de ingezoomde foto voor en na het verscherpen.
🎓 Boots het portret-effect na
In het kort
Je kunt je foto scherper doen lijken door het portret-effect (d.w.z.: de wazige achtergrond) toe te passen nádat je de foto hebt gemaakt. Dit kan via de Lightroom fotobewerkingsapp met de functie Vervagen.
Let op: deze functie is wat geavanceerder, en dus alleen beschikbaar als je een betaald Lightroom-abonnement hebt (€ 5 per maand).
Achtergrondinfo
In Box 1 ontdekte je al dat je je foto scherper kunt laten lijken door het gebruiken van de portretmodus. Maar wat nou als je die niet kunt gebruiken, omdat je kindje in beweging is? Dan kun je dit effect na afloop in je foto brengen.
- Open de Lightroom-app.
- Ga naar Bewerken > Vervagen. Schuif het bolletje bij Hoeveelheid vervagen naar +- 50.
- Klik op Focus > Punt. Selecteer nu een punt waarop je de focus wil leggen. Tik op het blauwe vinkje.
- Tik dan nog eens rechts onder op het vinkje om het effect definitief toe te passen.
Check je resultaat en pas aan naar wens
Wil je zien wat het effect met je foto heeft gedaan? Zoom in op je foto, en houd je vinger wat langer op de foto. Zo laat Lightroom de foto vóór bewerking zien. Laat weer los om de foto na bewerking te zien. Speel nu met de hoeveelheid om het gewenste effect te creëeren.
Kijk met me mee
In deze video zie je hoe je deze functie toepast.
